Vergi Uygulamaları

Genel

Kosova Şirket Kayıt Ajansında şirket kurulum işlemi tamamlandıktan sonra yapılması gereken ilk işlemlerden biride şirket kayıt belgeleriyle birlikte ilgili vergi idaresinden mali/vergi numarası alınmasıdır. Şahıs şirketi, genel ortaklık ve limitet ortaklıklarda sahiplerin tam sorumlulukları bulunmaktadır.
Yıllık cirosu 30.000 Avro’yu aşan şirketler vergi idaresi tarafından kurumsal şirket olarak addedilip otomatik olarak KDV mükellefi şirket statüsü kapsamına alınmakta ve KDV numarasına sahip olmaktadırlar.

Vergi İdaresi

Kosova Cumhuriyeti’nde şirketlerin denetimi ve vergilerin toplanması Kosova Maliye Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren ve bağımsız bir kurum olarak çalışan Kosova Vergi İdaresince yapılmaktadır. Vergi İdaresi yasalardan aldığı yetkiler ile şirketleri denetler ve gerekli durumlarda cezai işlemler de yapabilir.
Vergi İdaresi, kişisel gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisi gibi diğer vergiler üzerine uygulanan tüm yasal mevzuatı uygulama ve denetleme yetkisine sahiptir. Şirket türlerine göre denetim mekanizmalarında da farklılıklar bulunmaktadır. Şirketin Devlete borcu bulunması durumunda Vergi İdaresi tarafından şirketin tüm banka hesaplarına ve demirbaşlarına tedbir uygulanabilir.

Beyanname

Zorunlu e-devlet uygulaması nedeniyle Kosova’da kayıtlı tüm şirketler “elektronik” beyanname vermek zorundadırlar. Elektronik beyanname verebilmek için öncelikle Kosova Vergi İdaresi’nde şirket adına hesap açtırılması gerekmekte olup şirket türlerine göre farklı beyannameler düzenlenmektedir. KDV mükellefi olan şirketler KDV beyannamesini her ayın 20’sine kadar beyan etmek zorundadırlar. Şahıs şirketleri gelir vergisini, kurumsal şirketler de kurumlar vergisi üçer aylık olarak beyan etmekle yükümlüdürler.

Muhasebe Kayıtları

İlgili yasa ve yönetmelikler gereği vergi mükellefleri fiziksel veya elektronik ortamda muhasebe kayıtlarını tutmak zorundadır. Vergi idaresi, vergi mükellefinin isteği durumunda kayıtlarını mikrofilm veya diğer kayıt cihazlarında tutmasına izin verebilir ve bu kayıtları fiziksel kayıt olarak kabul edebilir.
Yıllık cirosu 50.000 Avro’yu aşan şirketler, Kosova muhasebe standartlarına uygun bir şekilde kayıt tutmaları zorunludur. Yıllık cirosuna bakılmaksızın tüm vergi mükellefleri yıl sonunda envanter kayıtlarını yapması ve en geç gelecek yılın 10 Ocak tarihine kadar ilgili kayıtlarının hazır olması gerekmektedir. Vergi mükellefi sahip olduğu mal veya varlığın kaynağını belgelemekle yükümlüdür. Vergi sonrası kayıtlar 6 yıl süreyle saklanmak zorundadır.

Yıllık cirosu 50.000 Avro’yu aşmayan şirketlerin tutması gereken kayıtlar:

• Satın alma defteri
• Satış defteri
• Kasa defteri
• Banka hareketlerinin kayıtlarının bulunduğu banka raporları
• Kayıt altına alınan kalemlerin belgelerinin kopyaları
• Mal kayıt defteri
• Çalışanlar var ise çalışanların çalışma defteri

Yıllık cirosu 50.000 Avro’yu aşan şirketlerin tutması gereken kayıtlar:

• Satın alma defteri.
• Satış defteri.
• Nakit kasa defteri.
• Ana kayıt defteri.
• Banka hareketlerinin kayıtlarının bulunduğu banka raporları.
• Finansal tablolar ve bilanço.
  
• Kayıt altına alınan kalemlerin belgelerinin kopyaları.
• Mal kayıt defteri (Stok takibi).
• Çalışanlar var ise çalışanların çalışma defteri.
• Şirketin girdiği sözleşmelerin ve yaptığı yazışmaların kayıtları.

Verginin Hesaplanması

Kosova’da fatura değeri üzerinden temel tüketim mallarında %8, diğer tüm mal ve hizmetlerde ise %18 KDV uygulaması bulunmaktadır.
04/L-101 sayılı Kosova Emeklilik Fonu Yasası’nın 6. maddesi hükmü gereğince emeklilik sigorta primlerinin beyanı ve prim ödemelerinin yapılması (ressam, heykeltıraş gibi kişisel beceri ile gelir elde edenlerin dışında) işverenin sorumluluğunda olup brüt ücret üzerinden % 5’i çalışana ve % 5’i işverene ait olmak üzere hesaplanan % 10’luk toplam prim tutarının, işveren tarafından bütün çalışanlar için her ay beyanname düzenlenmek suretiyle ödenmesi gerekmektedir.
Kosova’da şahıs şirketleri her üçer aylık dönemler için brüt ciroları üzerinden ticari mallarda %3 gelir vergisi ve en az 1/3 oranında emeklilik sigorta primi, hizmet sektöründe ise %9 gelir vergisi ve en az 1/3 oranında emeklilik sigorta primi ödemeleri zorunludur. Kurumsal şirketler ise her üçer aylık dönemler için net gelir üzerinden %10 kurumlar vergisini beyan edip ödemekle yükümlüdürler. Ayrıca, kurumsal şirketler her ayın 15’ine kadar bir önceki ayın brüt kira tutarından %9 stopaj vergisini ödemek zorundadırlar.
Kosova’da zorunlu sağlık sigortası yasası yürürlükte olmakla beraber halen uygulamaya geçilmemiştir. Sağlık sigortası uygulamasına başlanılması durumunda, brüt ücret üzerinden %3,5 çalışana ve %3,5 işverene ait olmak üzere hesaplanan toplam %7’lik prim tutarının işveren tarafından beyan edilip ödenmesi gerekecektir. Zorunlu sağlık sigortası uygulamasına 2019 yılı itibarıyla başlanacağı açıklanmış olmasına rağmen konu hakkında henüz somut bir gelişme olmamıştır.

İstihdam edilen personel için ücret aralığına göre gelir vergisi hesaplaması aşağıdadır:

• 0-960 Avro arası % 0,
• 960- 3.000 Avro arası % 4,
• 3001-5.400 Avro arası 81,6 Avro + % 8,
• 5401 Avro’nun üzeri 273,6 Avro + % 10

Amortisman

Kosova Vergi İdaresi düzenlemelerine göre 1.000 Avro’ya kadar olan demirbaşlar için %100 amortisman uygulanmaktadır. 1.000 Avro’nun üzeri demirbaşlar ve fabrika/işyeri için ise yılda %5, özellikle inşaat alanında faaliyet gösteren şirketlerin büyük iş makineleri için yılda %15, araba ve bilgisayar gibi ürünler için yılda %20 ve büyük yatırım makineleri için de yılda %10 amortisman uygulaması bulunmaktadır.

Diğer Hükümler

Kosova’da faaliyet gösteren şirketler nakit ile işlem yapması durumunda yazar kasa bulundurması zorunludur. Şirketler tarafından düzenlenen 500 Avro’nun üzerindeki faturalar banka aracılığı ile ödenmesi talep edilmektedir.

Vergiden Muafiyet

Kosova vergi yasaları ve düzenlemelerine göre sadece kamu yararı statüsü bulunan dernekler, sivil toplum ve hibe kuruluşları vergiden muaftırlar. Ancak, söz konusu kuruluşlarda istihdam edilen personelin gelir vergisi ve emeklilik sigorta primi beyanının ve ödemesinin kuruluş tarafından gerçekleştirilmesi zorunludur.

Diğer Vergiler

Yukarıda bahsedilen vergiler dışında şirketlerin bağlı bulundukları belediyelere yılda bir defaya mahsus faaliyet alanlarına göre farklı tutarlarda vergi ödemeleri gerekmektedir.
Kosova’da alkollü içkiler, sigara ve diğer tütün ürünleri, otomobil ve akaryakıt gibi ürünlerin bazıları için miktar başına sabit bir tutar bazıları içinse değer üzerinden yüzdelik alınması suretiyle Özel Tüketim Vergisi uygulaması bulunmaktadır.

Sosyal Güvenlik Uygulamaları

Kosova’da emeklilik sistemi halen 03/L-084 ve 04/L-101 sayılı yasalar çerçevesinde bağımsız tüzel kişiliği olan ve kar amacı gütmeyen Kosova Emeklilik Tasarruf Fonu’nu (KETF) tarafından yürütülmektedir. KETF, kişisel hesap fonunda toplanan paraları bireysel emeklilik fonu işleyiş mantığı ile çalıştırmakta olup kişinin tasarrufuna bağlı olarak aylık limitler çerçevesinde emeklinin kullanımına sunmaktadır. Kişinin vefatı halinde biriken prim toplu halde varislerine ödenmektedir.

Kosova Emeklilik Fonu Yasası ile Kosova Kişisel Gelir Vergisi Yasası kapsamındaki işverene ait beyan ve ödeme sorumluluklarının, Kosova Vergi İdaresi uygulamalarında, bir vergi numarası altında tek beyanname kapsamında tek seferde iki ödeme şeklinde yapılandırılmış olması nedeniyle iki yükümlülük birbirine bağlıdır. İşveren, istihdam ettiği personelin brüt maaşından kesinti yaparak her ay kişisel gelir vergilerini ve %5 işveren ve %5 işçi payı olarak toplamda %10 Emeklilik Sigorta Primi ödemesi yapması gerekmektedir.
Bunun dışında, Kosova'da 65 yaşı doldurmuş ve 1999 yılına kadar en az 15 yıl fiilen çalışmış ve primleri yatırılmış kişiler için emekli aylığı uygulaması bulunmakta olup herhangi bir toplu ikramiye ödemesi uygulaması bulunmamaktadır. 65 yaşını doldurmuş olmak kaydıyla 1999 yılına kadar hiç prim yatırmamış veya 15 yıldan az prim yatırmış olan kişiler için ise yaşlılık yardımı adı altında aylık ödeme yapılmaktadır.